LISTY DO KORYNTIAN

            Korynt był w czasach apostoła Pawła jednym z największych miast imperium rzymskiego. Oblicza się, że liczył około 600 tys. mieszkańców, z czego przynajmniej połowę stanowili niewolnicy. Odległe o 70 km Ateny liczyły tylko od 5 do 10 tys. mieszkańców. Chociaż w Atenach kwitło nadal życie intelektualne, to punkt ciężkości ówczesnej Grecji przesunął się do Koryntu, który stał się stolicą rzymskiej prowincji Achai (Grecji). Z racji swej pozycji wzbudzał on zazdrość u Ateńczyków, którzy ukuli na jego temat kilka negatywnych powiedzeń, jak najbardziej zepsute miasto w ówczesnym świecie, czy miasto zatracenia. O Koryncie mówiono też pozytywnie, tzn. że należał do najbogatszych miast imperium rzymskiego. Położony między dwoma morzami, Egejskim i Jońskim, uchodził za najważniejszy ośrodek portowy w basenie Morza Śródziemnego, mający dwa porty: na wschodzie Kenchry, na zachodzie Lechajon. W czasach Pawła przetaczano drogą lądową z jednego portu do drugiego towary, a nawet same statki, aby uniknąć długiej i niebezpiecznej podróży morskiej wokół Peloponezu.
            Relacje Pawła ze wspólnotą chrześcijańską w Koryncie należały do najtrudniejszych. Koryntianie stale przysparzali mu trudności. Nie dziwi, że pisał do nich wielokrotnie, chociaż do naszych czasów dotarły tylko dwa listy. Świadectwo ożywionej korespondencji znajduje się w samych listach, które nawiązują do dwóch innych (zob. 1 Kor 5, 9. 11; 2 Kor 2, 4). Na podstawie analizy budowy 2 Kor możemy wyodrębnić w nim jeszcze dwa inne listy, które pierwsi chrześcijanie połączyli z racji liturgicznych jedną całość.

Drugi List do Koryntian

            Zostaje on napisany w Macedonii (Filippi? Tesalonika?), w drugiej połowie roku 55, po tym jak Paweł spotyka się tam z Tytusem, który przynosi mu dobre wieści z Koryntu. Apostoł podniesiony na duchu tymi wiadomościami pisze 2 Kor (2, 12-13 i 7, 5-7). List stanowi świadectwo niezwykle napiętych relacji apostoła ze wspólnotą i ma zasadniczo charakter osobisty, czyli nie zawiera szerszego wykładu chrześcijańskiej doktryny. Apostoł prawie cały czas broni się, atakuje i usiłuje zażegnać konflikt.
            Z punktu widzenia budowy 2 Kor stanowi bez wątpienia kompilację trzech listów, które pierwsi chrześcijanie połączyli w jedną całość. Nie wydaje się możliwe, aby w rozdz. 8 i 9 pisał dwa razy o tym samym do tych samych adresatów - za każdym razem w ten sam sposób. Były to oddzielne listy – zachęcające do zakończenia zbiórki na rzecz ubogich braci w Judei – wysłane do różnych wspólnot, jeden do Koryntu, drugi do wspólnot w regionie. To samo odnosi się do rozdz. 10-13, które powstały po wcześniejszych, ponieważ fakt opisany w 8, 16 n. wspominają jako miniony (12, 18).
            Konflikt między Pawłem a częścią wspólnoty w Koryncie miał swe źródło w krytyce apostoła i podważaniu jego apostolskiego autorytetu. Zrodził się w wyniku przybycia do wspólnoty ludzi z zewnątrz, którzy byli chrześcijanami z żydostwa (11, 22-23). Zarzucano mu, że jest chwiejny (1, 17-18), tchórzliwy, kiedy chodzi o rozwiązanie trudnych problemów (w. 23), że być może podbiera z pieniędzy zebranych dla braci w Judei (8, 20-21), że jest słaby w mowie (10, 10), że nie jest prawdziwym apostołem (12, 12) i nawet wyciągano mu z jego życia fakt, mający miejsce 18 lat wcześniej, tj. że po kryjomu uciekał w nocy z Damaszku, spuszczony w koszu przez okno w murze (11, 31-33). Wszystko to miało przekonać Koryntian, że apostoł nie tylko nie jest wiarygodny, ale że jest po prostu szalony (11, 16). W odpowiedzi na te zarzuty, które uznaje za absurdalne przedstawia swych przeciwników jako sługi szatana, którzy sieją zamęt w założonych przez niego wspólnotach chrześcijańskich (11, 13-16).
            W związku z trudnościami w Koryncie Paweł odwiedził ich w ostatnich miesiącach trzyletniego pobytu w Efezie. Była to krótka wizyta, podczas której doznał jakiejś zniewagi (2, 5-8; 7, 12). Nawiązuje się do niej w 12, 14 i 13, 1. Z Koryntu wrócił do Efezu, skąd napisał do nich smutny list, zwany listem we łzach (2, 4). List ten nie dotrwał do naszych czasów. 2 Kor jest świadectwem załagodzenia tej sprawy (rozdz. 2 i 7). W międzyczasie pojawiły się jednak kolejne problemy, do który apostoł odnosi się w rozdz. 10-13.
            Z problematyki teologicznej zasługują na uwagę trzy teksty: 3, 6-18; 5, 1-10 i 13, 3. Pierwszy porusza kwestię wyższości Nowego Przymierza nad Starym, drugi jest dopełnieniem nauczania o zmartwychwstaniu z 1 Kor 15, trzeci stanowi najbardziej wyraźne w NT wyznanie wiary w Trójcę Przenajświętszą.